เกมกับการฝึกอบรม

ที่มา :
อรรถพร จินดามณี เรียบเรียง
"ฝึกอบรมสาร ปีที่ 2 ฉบับที่ 1 เดือนตุลาคม - ธันวาคม 2540"

รวบรวมโดย :
ศิริวรรณ หวังดี
ส่วนพัฒนาเทคโนโลยีการเผยแพร่และฝึกอบรม
สำนักพัฒนาการถ่ายทอดเทคโนโลยี
กรมส่งเสริมการเกษตร.
สิงหาคม : 2546
------------------------------------------------------------------

ในการจัดการฝึกอบรมแต่ละครั้ง มีวัตถุประสงค์เพื่อเพิ่มพูนความรู้ ทักษะ และทัศนคติที่ถูกต้อง ให้แก่ผู้เข้ารับการอบรมในการปฏิบัติหน้าที่ใดก็ตาม ความสำเร็จของการฝึกอบรมจะเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อ ผู้เข้ารับการฝึกอบรมเกิดการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม ไปตามวัตถุประสงค์ของการฝึกอบรมนั้น ๆ ดังนั้น จึงมีความจำเป็นที่ผู้รับผิดชอบในการฝึกอบรม จะต้องสร้างบรรยากาศที่ เอื้ออำนวย ให้ผู้เข้ารับการอบรมเกิดการเรียนรู้ให้ได้มากที่สุด ตลอดระยะเวลาของการฝึกอบรม

การจัดเกมและกิจกรรมในการฝึกอบรม เกิดขึ้นจากแนวความคิดที่ว่า "ผู้เข้ารับการอบรมล้วนจัดได้ว่าเป็นผู้ใหญ่แล้วทั้งสิ้น" ผู้ใหญ่นั้นต่างจากเด็กตรงที่ ผู้ใหญ่มีประสบการณ์ในชีวิตการทำงานมาก่อน มีความคิด มีค่านิยม มีความเชื่อค่อนข้างจะแน่วแน่ และเปลี่ยนแปลงได้ยาก แต่ละคนล้วนมีลักษณะเฉพาะตัวที่แตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับประสบการณ์ที่สะสมมา เมื่อจะต้องมาอยู่ในสถานการณ์ที่จัดขึ้น เพื่อให้เกิดการเรียนรู้ร่วมกัน ท่าทีหรือพฤติกรรมที่แสดงออกในวันแรกของการฝึกอบรมจึงมักจะออกมาในลักษณะต่าง ๆ ได้แก่ การสงวนท่าที ไม่ค่อยพูด ไม่ค่อยแสดงออก สนใจเฉพาะสิ่งที่แปลกใหม่ และตรงกับความต้องการ เป็นต้น

เมื่อเจ้าหน้าที่ผู้ดำเนินการฝึกอบรมทุกคน ตระหนักดีว่าเราจะต้องเจอกับบุคคลในหลาย ๆ ลักษณะเช่นนี้ นับแต่วันแรกของการฝึกอบรม วิธีการจะลดสภาวการณ์ที่ไม่พึงปรารถนา และเสริมสร้างบรรยากาศในการเรียนรู้ก็คือ การศึกษาให้ได้ทราบข้อมูลภูมิหลัง รายละเอียดต่าง ๆ เกี่ยวกับผู้เข้ารับการอบรม และความคาดหวังที่มีต่อโครงการฝึกอบรม ให้พวกเขาได้เปิดเผยตนเอง ได้มีความรู้สึกคุ้นเคยและเป็นกันเอง ในระหว่างผู้เข้ารับการอบรมด้วยกัน และระหว่างผู้เข้ารับการอบรมกับเจ้าหน้าที่ผู้ดำเนินการจัด โดยใช้เกมและกิจกรรมในการฝึกอบรมเป็นสื่อ สำหรับคุณลักษณะของเกม และกิจกรรมในการฝึกอบรมที่สำคัญ คือ จะต้องมีวัตถุประสงค์ที่ชัดเจนว่า ต้องการให้ผู้เล่นเกิดการเรียนรู้หรือเกิดประสบการณ์ในเรื่องอะไร มีกติกาที่แน่ชัด มีอุปกรณ์เครื่องมือต่าง ๆ ที่สามารถจับต้องได้ ไม่ใช่เป็นการเล่าเหตุการณ์ที่สมมติขึ้น และมีกำหนดระยะเวลาในการเล่นเกมที่แน่นอน มีเกณฑ์การตัดสิน หรือการเฉลยคำตอบที่สามารถระบุได้ว่า บุคคลใด หรือทีมใดเป็นผู้ชนะและเป็นผู้แพ้ พร้อมทั้งมีการอธิบายผลของเกมให้เข้าใจด้วยว่า เขาชนะหรือแพ้เพราะอะไร และนำไปเชื่อมโยงกับเนื้อหาสาระ ที่เราต้องการให้เกิดการเรียนรู้ได้

ส่วนวัตถุประสงค์ของเกม และกิจกรรมในการฝึกอบรมนั้น มีจุดมุ่งหมายที่จะให้ผู้เข้ารับ การอบรม สร้างความรู้จักคุ้นเคยกันเร็วขึ้น เกิดความตื่นตัวสนุกสนาน กล้าคิด กล้าแสดงออก มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ เป็นการเตรียมความพร้อมของผู้เข้ารับการอบรม ก่อนจะนำเข้าสู่เนื้อหาวิชา ปรับสภาพความรู้สึกให้พร้อมที่จะเรียนรู้มากยิ่งขึ้น เปลี่ยนความเชื่อเดิม และสร้างความเชื่อใหม่ให้แก่ผู้เข้ารับการอบรม

ดังนั้น ในการฝึกอบรมซึ่งมีระยะเวลาจำกัด หากได้มีการนำเกมและกิจกรรมมาใช้ก่อนจะเริ่มการฝึกอบรม ก็จะช่วยให้ผู้เข้ารับการอบรม ได้มีโอกาสทำความรู้จักคุ้นเคยกันได้ดีและเร็วกว่าปกติ อันจะก่อให้เกิดบรรยากาศที่เป็นมิตร กล้าที่จะแสดงออกมีความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกัน อยากมีส่วนร่วมกับกลุ่มอันจะส่งผลให้การฝึกอบรมครั้งนั้น ๆ มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น.